کویر لوت گرم ترین دشت جهان
دشت لوت ( ایران )
کویر لوت بیابانی در جنوب شرقی کشور ایران است.
این دشت، با مساحتی بیش از 40 هزار کیلومتر مربع در بین بخش هایی از استان های : کرمان ، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی قرار دارد و این بیابان گرم که از شمال به جنوب امتداد یافته است، از غرب با گسل ( نای‌بند ) و از شرق با گسل ( نهبندان ) محدود می شود. که با مساحتی در حدود 175 هزار کیلومتر، حدودا 10 درصد از وسعت ایران را دربر گرفته است.
بیابان لوت، بیست و هفتمین بیابان بزرگ جهان به شمار می رود.
توضیحی در مورد نام بیابان لوت
کلمه ی لوت ” برگرفته از واژه رُت ” است که در زبان فارسی به معنی : برهنه و تشنه و بی آب و علف است.
عنوان هایی که برای نام این بیابان استفاده می شود عبارت اند از : ” چاله لوت ” ، ” دشت لوت ” ، ” کویر لوت ” و ” بیابان لوت ” که برای این منطقه خشک و بیابانی به کار برده می شوند.
درحالی که استفاده از واژه ی کویر، برای لوت درست نیست و در پرونده ثبت جهانی لوت در ” یونسکو ” نیز به عنوان ( بیابان لوت ) ثبت شده است نه ( کویر لوت )، زیرا دشت لوت بیابان است نه کویر، و کویر بخش کوچکی از مساحت دشت لوت را تشکیل می دهد.
بیابان به مناطقی گفته می شود که بارش سالانه در آن معمولا به 50 میلی متر نمی رسد و پوشش گیاهی بسیار فقیری دارد، اما کویر به سرزمین های رسی گفته می‌شود که میزان نمک بسیار بالایی دارند و به عنوان شوره زار شناخته می شوند.
به دلیل تفاوت های بین کویر و بیابان ، کلمه ی ” بیابان “، واژه جامع تری برای توصیف این پدیده پهناور طبیعی به شمار می آید.
به همین علت دانشمندان معتقدند که این بیابان بزرگ را باید ( دشت لوت ) نام گذاری کرد، نه ( کویر لوت )، چون کویر تنها بخشی از آن است .
همچنین محققان جغرافیا نیز در نوشته های خود بارها تأکید کرده اند که اطلاق ( کویر لوت ) بر این واحد جغرافیایی صحیح نیست و باید از آن به عنوان ( دشت لوت ) یا ( بیابان لوت ) نام برد.
منطقه های مختلف بیابان لوت
بیابان لوت منطقه ای عمدتا پست محسوب می شود که به لحاظ ارتفاع و ویژگی های جغرافیایی نامتقارن است.
به همین خاطر به واسطه شکل ناهمواری ها و پراکندگی عوارض جغرافیایی، زمین شناسان آن را به طور طبیعی به سه بخش : لوت شمالی – لوت مرکزی – لوت جنوبی ، تقسیم می کنند.
لوت شمالی
شمالی ترین منطقه لوت که بیشترین قسمت های آن در محدوده استان : خراسان جنوبی و حوالی بیرجند است که با نام ” لوت خراسان ” و ” لوت بیرجند ” نیز شناخته می شود.
این مکان منطقه وسیعی به حساب می آید که ارتفاع آن در شمالی ترین نقاط به 1000 متر می رسد و با پیشروی به سمت جنوب، ارتفاع تا 500 متر کاسته می شود.
لوت شمالی منطقه ای ریگی و شنی است که قسمت جنوبی آن را بریدگی های نا منظمی تشکیل می دهد که به ” رود شور بیرجند ” منتهی می شود.
در این منطقه کوه ها و تپه های رسوبی و آتشفشانی هستند که سبب بروز زلزله های متعددی در لوت شمالی شده اند.
به طور کلی گفته می شود که لوت شمالی مملو از کوه ها و تپه های رسوبی و آتشفشانی است!
لوت مرکزی
قسمت لوت مرکزی را می توان به عنوان متفاوت ترین قسمت بیابان لوت نام برد. این منطقه 162 کیلومتر طول و 52 کیلومتر عرض دارد که بعضا با نام ” چاله لوت ” نیز شناخته می شود.
این مکان دارای توده های عظیم و به هم پیوسته ماسه ای است. در لوت مرکزی به صورت پراکنده، کویر های نمکی و گچی مشاهده می شود که از جمله آن می توان به کویر ” ملک محمد ” در غرب ” ریگ یلان ” اشاره کرد.
لوت جنوبی
جنوبی ترین منطقه از بیابان لوت که به لحاظ پوشش گیاهی و آثار به جای مانده از برپایی تمدن های باستانی، پربار تر از سایر بخش های آن است را لوت جنوبی می گویند.
این منطقه با نام ” لوت زنگی محمد ” شهرت دارد که لوت مرکزی قسمت عمده ای از استان کرمان و شمال سیستان و بلوچستان را در برمی گیرد و به لحاظ زمین ریخت شناسی یا ژئومورفولوری، به سه بخش جدا گانه ی : دشت سر – کلوت ها – تپه های ماسه ای تقسیم می شود.
تفریحات بیابان لوت
با اینکه امکانات رفاهی و تفریحی بیابان لوت به اندازه کویر مرکزی ایران نیست، اما این منطقه آن قدر جاذبه های منحصربه فرد و متفاوت دارد که شور و اشتیاق کویر و کمپ را به طور کامل به توریستان و گردشگران القا میکند .
در این مکان علاوه بر تماشا ی کلوت های افسانه ای و غرق شدن در دل رویا های این محل، در سال‌های اخیر برخی تفریحات متنوع و جانبی نیز برای گردشگران تدارک دیده شده است که عبارتند از :
سافاری و موتورسواری در لوت
شترسواری
کمپ کردن در دل کویر
پیاده‌روی و عکاسی
تماشای آسمان شبانه کویر و …
دمای بیابان لوت و زمان سفر به آن
طبق گزارش های اعلام شده نقل قول های متفاوتی در خصوص دمای این بیابان پهناور وجود دارد که آیا این مکان گرم ترین نقطه ی زمین است یا خیر ؟!
اما بنا بر گزارش های موثق ، در سال 2005 میلادی ( 1384 شمسی ) رادیومتر فروسرخ ماهواره ” اکوآی ” ناسا، دمای مناطق مرکزی کویر لوت را 70.7 درجه سانتی گراد اندازه گیری کرده است.
و اما بهترین زمان برای سفر به بیابان لوت فصول پاییز و بهار است که می توان در آنجا کمپ کرد و از آن همه زیبایی شگفت انگیز نهایت لذت را برد.
نگارنده : Ghazaleh.B
